Ngày 6/8/2024, quân đội Ukraine bất ngờ tổ chức một cuộc tấn công xuyên biên giới vào khu vực Kursk thuộc tỉnh Belgorod của Nga.[1] Đến ngày 17/8, Ukraine đã tuyên bố chiếm được hơn 1000 kilomet vuông diện tích tại khu vực này.[2] Cập nhật đến ngày 30/8, quân đội Ukraine đã nắm giữ được 100 cứ điểm và tiến sâu vào lãnh thổ Nga được 35 kilomet.[3] Nga sau đó đã phản ứng nhanh chóng bằng việc điều động lực lượng chiến đấu đến Kursk.[4] Bộ trưởng Quốc phòng Nga đã đánh giá cuộc đổ bộ vào vùng Kursk này của Ukraine là chiến dịch quân sự lớn nhất kể từ khi Nga triển khai tấn công vào lãnh thổ của Ukraine vào năm tháng 2/2022.[5] Về phía Ukraine, quan chức chính phủ mặc dù không lên tiếng phủ nhận nhưng cũng không chính thức đưa ra bình luận gì về diễn biến tại Kursk. Mặc dù nhận lại phản ứng của các bên liên quan khác nhau, mục tiêu của Ukraine trong chiến dịch tấn công Kursk lần này là điều không thể xác định đối với Nga và lẫn các quốc gia phương Tây có viện trợ cho Ukraine như Mỹ.[6] Phần đầu tiên của bài viết sẽ phân tích các diễn biến tại khu vực Kursk để thấy được tiến triển và mức độ thành công trong chiến dịch quân sự của Ukraine đến thời điểm hiện tại. Từ đó dựa trên những ý kiến nhận định của các chuyên gia về động cơ của Kursk, bài viết này sẽ tiếp tục chỉ ra những thuận lợi và khó khăn của Ukraine tại khu vực Kursk nói riêng và đối với toàn bộ chiến sự Nga-Ukraine.
1. Diễn biến chiến dịch tấn công Kursk của Ukraine
Sớm nhất là từ tháng 4/2022, Ukraine đã bắt đầu viện trợ và hợp tác với một số lực lượng dân quân gồm những người Nga chống chế độ. Các lực lượng dân quân người Nga – trong đó có cả nhóm cực hữu – đã hợp tác với Ukraine tiến hành những cuộc đột kích vào khu vực Kursk và Belgorod trên lãnh thổ Nga. Các nhóm này phối hợp hành động với Tổng cục Tình báo quân sự Ukraine (HUR), và được HUR hỗ trợ về hậu cần, thông qua các kế hoạch tác chiến và viện trợ vũ khí và tài chính. Dù các nhóm này có liên hệ chặt chẽ với quân đội Ukraine, nhưng thành viên của các nhóm này lại là người Nga, bao gồm quân nhân Nga đào ngũ, người Nga sống tại Ukraine cũng như công dân Nga đến Ukraine qua đường nhập cảnh vào Georgia để chiến đấu cho Ukraine. Chính vì vậy, dù trước đó Ukraine đã đột kích vào lãnh thổ của Nga nhưng những hành động này của Ukraine vẫn chưa là một cuộc tấn công trực diện được thực hiện bởi quân đội thường trực Ukraine.[7]
Chính vì vậy, cuộc tấn công của quân đội Ukraine ngày 6/8 đã gây sự chú ý vì quy mô và thành phần tham gia chiến đấu là các đơn vị tinh nhuệ chính quy của quân đội Ukraine. Hơn 10,000 quân Ukraine với sự yểm trợ của pháo binh và phương tiện thiết giáp đã được triển khai. Vào lúc bắt đầu diễn ra chiến dịch, biên giới của Nga tại khu vực chỉ được canh gác bởi quân lính thuộc diện nghĩa vụ quân sự thiếu kinh nghiệm và một số đơn vị vệ binh quốc gia. Hơn thế nữa, Ukraine đã giữ bí mật hoàn toàn kế hoạch tấn công của mình mà không chia sẻ với bất kỳ đồng minh nào khác. Chính vì vậy, quân Ukraine đã bước đầu giành được thắng lợi tại khu vực Kursk, bắt được hơn 100 tù binh Nga và phá hủy một phi cơ Su-34 đã được sử dụng để tấn công lãnh thổ Ukraine.[8] Theo thông tin từ Tổng Tư lệnh quân đội Ukraine – Tướng Oleksandr Syrskyi, quân đội Ukraine đã chiếm được 1,000 km3, bao gồm Sudzha – trung tâm hành chính của huyện Sudzhansky (khu vực đang xảy ra giao tranh).[9]
Tuy nhiên, cuộc tấn công của quân đội Ukraine vào vùng Belgorod đã không suôn sẻ như tại Kursk. Theo lời các binh sĩ tham chiến tại vùng Belgorod, quân lính tiến vào khu vực này đã liên tục gặp phải mìn và những khối bê tông chống tăng. Quân Ukraine đã phải “ngay lập tức hứng chịu những cuộc tấn công dồn dập bằng pháo binh, máy bay không người lái và bom từ trên không” và đã phải hứng chịu nhiều thương vong ngay ngày đầu tiên của cuộc tấn công. Theo Brady Africk, nhà phân tích quân sự nguồn mở và Cộng tác viên truyền thông cấp cao tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ, cuộc tấn công của quân Ukraine vào khu vực Kursk trước đó có thể đã khiến quân Nga đồn trú tại Belgorod thêm cảnh giác, và những cuộc đột kích trước đây của lực lượng dân quân người Nga theo Ukraine đã khiến quân Nga xây dựng các công sự phòng thủ trong khu vực. Chính vì vậy, cuộc tấn công của Ukraine vào Belgorod đã không thành công.[10]
Tuy nhiên, sau hai tuần kể từ ngày phát động tấn công, đà tiến của quân đội Ukraine tại vùng Kursk đã bắt đầu bị chững lại. Ukraine đã kỳ vọng cuộc tấn công vào lãnh thổ của Nga sẽ phải khiến Nga phải điều quân từ chiến trường Ukraine về nước để đẩy lùi quân Ukraine, phần nào giảm bớt áp lực lên quân đội Ukraine đang chiến đấu ở mặt trận miền đông. Thay vào đó, Nga lại điều động các đơn vị quân dự phòng đang đồn trú trong nước để chặn bước tiến của quân Ukraine. Đồng thời, Nga tiến hành không kích các phương tiện chiến đấu, nơi tập trung nhiều binh sĩ Ukraine, trạm tiếp tế nhiên liệu và các tuyến đường tiếp tế. Vì vậy, khả năng quân Ukraine chiếm được nhà máy điện hạt nhân Kursk càng lúc càng thấp dần. Và nếu Ukraine không chiếm được nhà máy điện hạt nhân này, nghĩa là Ukraine cũng sẽ không chiếm được một cứ điểm chiến lược nào trong khu vực.[11] Trong khi đó tại mặt trận miền đông Ukraine, việc các đơn vị chiến đấu đã được chuyển đi phục vụ cho cuộc tấn công tại Kursk đã làm mỏng tuyến phòng thủ của Ukraine. Quân Nga đã thừa thời cơ tăng cường tấn công trên mặt trận này, đặc biệt tiến gần thành phố chiến lược Pokrovsk. Nếu Pokrovsk thất thủ, việc chiếm toàn bộ tỉnh Donetsk sẽ thành điều dễ dàng hơn với quân Nga. Về phần mình, bên cạnh vấn đề thiếu thốn về nhân lực và vật lực, quân đội Ukraine còn đang gặp phải vấn đề nhiều tân binh không đáp ứng đủ tiêu chuẩn để chiến đấu. Các tân binh này chưa được huấn luyện bài bản, thiếu kỹ năng cầm súng chiến đấu hay phối hợp hành động, nhuệ khí sa sút và dễ thoái lui trước nguy hiểm. Các tân binh này đã bị các sĩ quan chỉ huy xem là lý do quân Ukraine đã phải hứng chịu nhiều thất bại gần đây.[12]
2. Động cơ của Ukraine
Trên trang mạng xã hội X, Mykhailo Podolyak, cố vấn của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã có phát biểu về cuộc tấn công Kursk của quân đội Ukraine trên lãnh thổ Nga. Podolyak khẳng định rằng Ukraine không có ý đồ chiếm lãnh thổ của Nga mà chỉ tấn công vào lãnh thổ của Nga nhằm mục đích tự vệ. Ông còn tuyên bố rằng Ukraine muốn đạt được những thắng lợi trên chiến trường nhằm ép buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán. Hơn thế nữa, việc chiến tranh lan tới vùng lãnh thổ của Nga gây ra cho người dân Nga tâm lý bất an về tình hình cuộc chiến, góp phần gây sức ép cho Nga phải chấp nhận đàm phán.[13]
Trong một công bố vào đêm 18/8, tổng thống Volodymyr Zelenskyy đã tuyên bố rằng cuộc tấn công của quân đội Ukraine vào vùng Kursk là để thiết lập một “vùng đệm” nhằm ngăn chặn những cuộc tấn công xuyên biên giới của quân Nga, cũng như “phá hủy sức mạnh quân sự của Nga hết mức có thể” và “thực hiện mọi hành động phản công khả thi”. Cuộc tấn công của Ukraine cũng đã làm gián đoạn những tuyến đường tiếp tế của Nga trong khu vực. Nhận xét về kết quả mà quân Ukraine đã đạt được, ông nói rằng họ đã “đạt được những kết quả tốt và cần thiết”. Qua cuộc tấn công này, ông Zelenskyy cũng muốn thuyết phục các đồng minh phương Tây cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa tấn công vào sâu lãnh thổ Nga hơn nữa. Qua cuộc tấn công này, ông Zelenskyy cũng muốn thuyết phục các đồng minh phương Tây cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa tấn công vào sâu lãnh thổ Nga hơn nữa.[14] Theo Taras Kuzio, giáo sư khoa học chính trị tại Học viên Kyiv- Mohyla trực thuộc Đại học Quốc gia, cuộc tấn công của Ukraine đã cho thấy lo ngại của các nước phương Tây rằng hành động vượt qua “lằn ranh đỏ” của Nga sẽ dẫn đến xung đột leo thang thành chiến tranh hạt nhân là thiếu căn cứ.[15]
Theo Ivan Eland, giám đốc Trung tâm Hòa bình và Tự do thuộc Viện Chính sách Độc lập, mục đích của Ukraine tại khu vựcKursk vẫn chưa rõ ràng. Có thể Ukraine muốn gây ra tình trạng khủng hoảng an ninh quốc gia một cách bất ngờ cho Nga, giống như các cuộc tấn công từng diễn ra trước đó và tại bán đảo Crimea . Ukraine cũng có thể dự định trao đổi phần lãnh thổ Nga mà mình chiếm đóng Nga đổi lấy lãnh thổ Ukraine mà Nga đã chiếm được trong một cuộc thương lượng trong tương lai. Theo Mark Episkopos, Cộng tác viên Nghiên cứu về khu vực Á-Âu tại Viện chính sách Quincy về Quản trị Hiệu quả, có vẻ Ukraine đã định chọc thủng đường biên giới được canh phòng lỏng lẻo của Nga nhằm chiếm một vùng lãnh thổ rộng lớn bao gồm nhà máy điện hạt nhân Kursk, từ đó củng cố vị thế của mình trên bàn đàm phán, dù kế hoạch này trông như đã phá sản. Còn theo John Mearsheimer, Giáo sư Danh giá R. Wendell Harrison tại Đại học Chicago, cuộc tấn công vào Kursk cho thấy Ukraine đã đi lệch khỏi mục tiêu chiến lược quan trọng trước mắt của mình là gây ra thương vong cho phía Nga để theo đuổi việc chiếm đóng lãnh thổ. Theo Mearsheimer,ngay cả phía Nga cũng đã không ngờ Ukraine lại có thể đưa ra một quyết định thiếu sáng suốt đến vậy.[16]
3. Tình hình thực tế của chiến dịch hiện tại
Cuộc tiến công vào Kursk của Ukraine đem đến những lợi thế nhất định nhưng thành công này sẽ không đảm bảo việc Ukraine có thể phản công lại và giành chiến thắng trong cuộc xung đột này. Tiến sĩ Kimberly Kagan, nhà sáng lập và chủ tịch của Institute for the Study of War, và tiến sĩ Frederick W. Kagan, cựu giáo sư lịch sử quân sự tại Học viện Quân sự Hoa Kỳ ở West Point, nhận định cả Nga và Ukraine đều có khả năng dựng những tuyến phòng thủ vững chắc và với lực lượng dự bị của mình, khó có thể cho một chiến dịch tấn công nào đến từ cả hai bên có thể mở rộng được sâu hơn vào trong lãnh thổ của bên còn lại hoặc nếu có thể thì sẽ rất tốn kém cho phía tấn công.[17] Ukraine đã tận dụng được lỗ hổng tại Kursk Oblast tuy nhiên, Nga có đủ quân lực để ngăn chặn bước tiến từ Kursk đổ ra.[18]
Các quan chức của Ukraine đã thừa nhận rằng cuộc tiến công vào Kursk Oblast không nhằm mục đích xâm chiếm lãnh thổ mà chỉ để tạo nên một mối đe dọa và hoang mang khiến Nga phải phân tán lực lượng của mình để phòng thủ.[19] Tuy nhiên, Nga nỗ lực tiến công ở phía đông Ukraine hơn là quay về phòng thủ tại Kursk, các lực lượng Nga ngày càng ưu tiên các nỗ lực chiếm giữ Pokrovsk và tiến về phía tây và tây nam của Thành phố Donetsk.[20] Trong một cuộc họp báo vào ngày 27 tháng 8, tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Đại tá Oleksandr Syrskyi, nói rằng Nga đã lường trước được việc tiến quân của Ukraine và không để cho Ukraine đạt được mục đích của mình bằng cách tập trung quân đội của mình theo hướng tiến công về phía Pokrovsk.[21]
Olga Tokariuk, nghiên cứu viên của Học viện OSUN Chatham House tại Diễn đàn Ukraine, cho rằng canh bạc của Ukraine đã mang tới kết quả tốt trong cuộc xung đột này. Trọng tâm của Ukraine đã đặt lại vào trong chiến trường thay cho nhượng bộ với Nga và điều này có thể cải thiện vị trí đàm phán của họ trong tương lai.[22] Chiến thắng tại Kursk cũng đã khôi phục lại tinh thần và niềm tin của người dân và những người ủng hộ Ukraine vào chính phủ và quân đội Ukraine, vốn đã bị suy yếu do những tổn thất trên chiến trường gần đây và việc Zelenskyy sa thải tổng tư lệnh quân đội được lòng dân Valery Zaluzhny. Chiến dịch là một thông điệp của chính phủ đối với người dân rằng Ukraine có khả năng chống trả lại và cuối cùng là đi tới chiến thắng.[23]
George Barros, chuyên gia quân sự Nga tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh của Mỹ, cuộc tiến quân của Ukraine vào trong Kursk đã kiến cho những tướng lĩnh, quan chức quốc phòng Nga phải cân nhắc về sự vững chắc của biên giới họ.[24] Nga đã liên tục điều quân cho các cuộc tiến công vào trong lãnh thổ Ukraine thay cho bảo vệ biên giới của chính mình và giờ đây điều đó đã khiến cho Kursk thất thủ và có thể thay đổi cục diện cuộc xung đột này. Nếu Nga quyết định tái triển khai quân sự của họ để phòng thủ biên giới thì họ sẽ chấp nhận tính linh hoạt của bộ chỉ huy Nga trong các chiến dịch sắp tới của họ, làm trì hoãn cuộc xung đột này hơn nữa và khiến cho tài nguyên của Nga ngày càng bị tiêu hụt.[25]
Ben Barry, một nghiên cứu viên cao cấp về chiến tranh trên đất liền của IISS (International Institute for Strategic Studies), nhận định rằng cuộc tiến công của Ukraine vào Kursk là một canh bạc lớn cho cả hai phía Nga và Ukraine.[26] Về phía Nga, việc di dời quân đội của mình tại các điểm tiến công trọng yếu sẽ làm suy giảm sức ảnh hưởng của họ và sẽ phải chấp nhận số lượng thương vong tăng thêm tại mặt trận mới.[27] Còn đối với Ukraine, cuộc tấn công vào Kursk đồng nghĩa với việc họ sẽ dễ bị sụp đổ dưới đà tiến quân của Nga tại phía Đông Ukraine, một việc mà Nga vẫn quyết tâm đến cùng trong khi để lại vùng Kursk để xử lý sau khi chiếm Ukraine thành công. Đây là một nước đi rủi ro rất cao đối với Ukraine, nhưng Nga cũng đang bị đặt vào tình thế tiến thoái lưỡng nan nhờ vào đó.[28]
Việc Nga đang tiếp tục tiến công để giữ thế chủ động là một dấu hiệu về sự tự tin của ông Putin đối với việc lực lượng của Nga sẽ còn tiếp tục tiến quân từng bước vào lãnh thổ của Ukraine trong một khoảng thời gian vô thời hạn. Đồng thời, sự tự tin này còn nằm ở việc ngăn chặn khả năng phản công đến từ Ukraine và giành thắng lợi dứt điểm một khi lực lượng của Ukraine đã bị bào mòn hết.[29] Cuộc tấn công của Ukraine vào tỉnh Kursk cho đến hiện tại cho thấy nỗ lực điều động lực lượng một cách linh hoạt của Ukraine để cân bằng với lợi thế về nhân lực và vật lực của Nga, mang tới những thuận lợi trong ngắn hạn cho Ukraine.
4. Hệ quả chiến dịch
4.1. Điều kiện thành công của chiến dịch
Để đạt được thành công trong việc chiếm được Kursk, Ukraine chứng tỏ đã có một hệ thống an ninh khá tốt. Trong suốt quá trình tiến hành chiến dịch, không có bất kỳ thông tin gì bị rò rỉ ra bên ngoài, các cuộc di chuyển quân đội như một cuộc tập trận thông thường. Ukraine cũng đã sử dụng triệt để lực lượng thường trực của mình trong chiến dịch.[30] Theo Natia Seskuria, Cộng tác viên tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), Ukraine đã chứng minh rằng họ có thể thực hiện thành công một hoạt động bí mật và có thể xâm nhập lãnh thổ Nga. Ukraine vẫn rất quyết tâm chiến đấu vì đất nước của họ, rằng không có khái niệm mệt mỏi vì chiến tranh, cũng như sẵn sàng thực hiện những biện pháp cực đoan vì mục đích bảo vệ đất nước.[31]
Về phía Nga, nước này có một đường biên giới dài 1160 km với Ukraine, trong đó vùng Kursk dài 245 km. Các đơn vị có năng lực nhất của Nga đang chiến đấu ở miền đông Ukraine, nơi Nga đã tiến hành các cuộc tấn công và đạt được một số thành quả nhất định. Ngoài ra, hầu hết lính nghĩa vụ Nga đóng quân dọc biên giới không phải là những chiến binh dày dạn kinh nghiệm mà chỉ là những thanh niên đang hoàn thành nghĩa vụ quân sự bắt buộc. Nên khi bị tấn công bởi Ukraine, họ đã bỏ vũ khí và rời bỏ vị trí.[32] Thêm vào đó,cả máy bay không người lái, thiết bị giám sát và tài sản tình báo của Nga cũng tập trung ở miền Đông Ukraine. Điều này đã giúp Ukraine bí mật kéo quân đến biên giới dưới sự che chở của những khu rừng sâu.[33]
4.2. Cơ hội và thách thức của Ukraine sau chiến dịch
Động thái tấn công vào thành phố Kursk ở phía nam nước Nga của Ukraine đã đem đến cho nước này nhiều lợi thế trong cuộc xung đột. Về thực chất, cuộc tấn công của đã khiến cho Nga di dời các đơn vị, giảm bớt áp lực lên các vùng tuyền tuyến, đặt biệt là Donbass. Trong bài phát biểu, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga để “khôi phục công lý” và gây sức ép với lực lượng của Moscow.[34]Theo Trung tướng Ihor Romanenko, cựu Phó tổng tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Ukraine, động thái này đã ngăn chặn kế hoạch xâm lược Sumy của Moscow và cho phép Kyiv tạo ra một “vùng đệm” làm suy yếu khả năng tấn công của Nga tại đó và ở Kharkiv lân cận.[35] Cuộc tấn công cũng đã giúp khôi phục lại niềm tin của người dân Ukraine rằng Ukraine có thể giành chiến thắng cũng như lòng tin vào sự lãnh đạo chính trị và quân sự của Kyiv vốn đã suy yếu do những thất bại trước đó.[36]
Thông qua việc tấn công, Ukraine đã gây áp lực lớn đối với Nga. Ukraine đã mang chiến tranh vào lãnh thổ Nga và phơi bày những điểm yếu trong quân đội của nước này. Peter Rutland, Giáo sư chính trị học tại Đại học Wesleyan, cho biết cuộc xâm lược của Ukraine là thách thức lớn nhất mà ông Putin phải đối mặt kể từ cuộc nổi loạn của ông chủ tập đoàn Wagner Yevgeny Prigozhin Wagner vào tháng 6/2023. Nó làm nổi bật một sự tham nhũng và bất tài của các chỉ huy quân đội Nga, cũng như năng lực tình báo an ninh và dự đoán lẫn năng lực chiến đấu của quân đội Nga. Việc chiếm giữ một phần lãnh thổ và tù binh Nga cũng tạo điều kiện cho Ukraine khi tiến hành các cuộc đàm phán với Nga. Natia Seskuria, Cộng tác viên tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), cho biết hành động của Ukraine có thể mang lại cho nước này một vị thế đàm phán tốt hơn khi nói đến bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào trong tương lai.[37]
Bên cạnh đó, cuộc tấn công cũng đem đến cho Ukraine những tác động đáng mong đợi về mặt tâm lý. Với Nga, việc bị Ukraine tấn công vào lãnh thổ đã làm tổn hại danh dự của Tổng thống Vladimir Putin. Cuộc tiến công ở Kursk cũng đã phá vỡ thông điệp của Điện Kremlin – rằng việc tiến công và tấn công bên trong nước Nga là một ranh giới đỏ và là sự leo thang[38]. Peter Rutland của Đại học Wesleyan coi cuộc xâm lược này bác bỏ tuyên truyền của Điện Kremlin “rằng Nga đang chiến thắng trong cuộc chiến, rằng Putin đang bảo vệ người Nga khỏi một thế giới thù địch”.[39] Với các nước phương Tây, điều này cho thấy Ukraine vẫn có khả năng tấn công, qua đó xoa dịu nỗi sợ về sự leo thang ở các nước phương Tây. Monica Duffy Toft, Giáo sư Chính trị Quốc tế và Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược tại Trường Luật và Ngoại giao Fletcher, việc tấn công cũng cũng nhắc nhở các nhà tài trợ phương Tây rằng Ukraine có thể chiến đấu và chiến thắng, vì vậy tài trợ về vũ khí và đạn dược sẽ không bị lãng phí.[40]
Tuy nhiên, việc tấn công vào Kursk của Ukraine cũng khiến cho nước này đối mặt với nhiều thách thức. Việc Nga tăng cường lực lượng tại Kursk cũng như áp dụng các biện pháp chống khủng bố ở các khu vực biên giới sau khi bị tấn công đã dẫn đến một quan ngại rằng quân Ukraine tại đây có thể cầm cự được bao nhiêu lâu nữa.[41] Hơn nữa, sự thành công của Ukraine ở Kursk không làm Nga dừng tiến công tại Donbass. Lực lượng Nga chỉ cách thị trấn Pokrovsky vài ki-lô-mét, nơi nằm trên một xa lộ chiến lược và đóng vai trò là trung tâm quân sự quan trọng.[42] Phillip Karber – Giảng viên tại Đại học Quốc phòng có trụ sở tại Washington, cho biết nếu việc Ukraine kéo quân vào là để giảm bớt áp lực cho Donbass là một canh bạc “thực sự không có lãi”. Ông cũng quan ngại việc Ukraine sẽ sớm phải đối mặt với một cuộc phản công kiên quyết vào một hoặc cả hai bên sườn vùng mà Ukraine đã tấn công.[43] Thêm vào đó, việc một số binh lính dày dạn kinh nghiệm chiến đấu của Ukraine từ tiền tuyến dài 600 dặm ở miền đông và nam nước này di chuyển đến Kursk đã làm suy yếu các đơn vị/sức phòng thủ của họ ở miền đông Ukraine.[44]
Việc tấn công của Ukraine vào Kursk đã làm tình hình cuộc chiến có những sự thay đổi đáng kể. Hành động của Ukraine đã buộc các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự phương Tây phải đặt câu hỏi về nhiều giả định về sự chủ động của Nga mà họ đã đưa ra về cuộc chiến này[45]. Rajan Menon, một học giả nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh và Hòa bình Saltzman của Đại học Columbia, cho biết các hành động của Ukraine có thể đảo ngược cách cuộc chiến đang diễn ra, lật được ngược tình thế bị Nga gây áp lực lớn về lực lượng.[46]Dẫu đạt được nhiều cơ hội tiềm năng nhưng Ukraine vẫn gặp nhiều rủi ro khi Nga tiến hành phản công. Đây có vẻ là thời điểm then chốt trong cuộc chiến, với những rủi ro cân bằng ở cả hai phía. Theo Giáo sư Stephen Walt thuộc Trung tâm khoa học và quan hệ quốc tế Robert và Renée Belfer – Đại học Yale, cuộc xâm lược có thể là một sự bối rối nhỏ đối với ông Putin cũng như bằng chứng bổ sung cho thấy Nga quá yếu để xâm lược phần còn lại của châu Âu. Nhưng số phận của Ukraine sẽ được xác định bởi những gì xảy ra ở Ukraine, chứ không phải bởi việc Ukraine chiếm Kursk[47].
Chiến dịch tấn công Kursk đã cho thấy được Ukraine và quân đội nước này cũng có khả năng tạo ra những bất ngờ đối với cục diện của cuộc xung đột Nga và Ukraine. Mặc dù nhìn nhận từ tình hình hiện tại, Ukraine có thể đang thể hiện dần sự đuối sức trong việc duy trì bước tiến trên lãnh thổ của Nga trước sức mạnh quân sự chênh lệch quá lớn của Nga tuy nhiên chiến dịch đổ bộ bất ngờ này cũng đã khiến cho quân đội Nga phải nâng cao cảnh giác và nhận thức rõ được những lỗ hổng yếu kém về hệ thống tình báo hiện tại. Mục đích của Ukraine là gì trong chiến dịch tấn công Kursk vẫn là một vấn đề khó xác định đối với không chỉ các chuyên gia quan sát xung đột Nga – Ukraine và lẫn những bên có liên quan. Tuy nhiên, trong tương lai, xác suất xảy ra một cuộc tấn công bất ngờ khác là một viễn cảnh không thể bị gạt bỏ trong tính toán của các bên trong cuộc xung đột này khi chứng kiến những kết quả mà quân đội Ukraine đã đạt được trong chiến dịch tấn công lần này. Mặc dù có những rủi ro và hậu quả, quân đội Ukraine vẫn đã khiến cho những sắp đặt và dự tính trên mặt trận quân sự phải bị thay đổi bên cạnh một số thiệt hại nhất định. Ở một góc nhìn lạc quan, ít nhất Ukraine đã tự tạo ra được thế gỡ vây cho mặt trận ở Donestk và chứng tỏ khả năng chiến đấu thực chất của mình để tiếp tục kêu gọi viện trợ từ các nước phương Tây. Một lần nữa, qua tình hình của chiến dịch tấn công Kursk của Ukraine, một điều có thể khẳng định rằng không chỉ Nga mà cả Ukraine trong tương lai có thể sẽ tạo nên những diễn biến khó lường cho cục diện xung đột. Điều này sẽ tiếp tục tạo thành nhiều kết cuộc khả thi hơn trong tập hợp kết quả dự đoán về sự kết thúc xung đột giữa Nga và Ukraine.
Tài liệu tham khảo:
[1] Reuters (Aug, 8th 2024). Zelenskiy: Ukrainian army ‘knows how to surprise‘. REUTERS. Retrieved Aug 28, 2024 from https://www.reuters.com/world/europe/zelenskiy-ukrainian-army-knows-how-surprise-2024-08-08/
[2] Lister, T, Brennan, E. & Goodwill, A. (Aug, 18th 2024). How Ukraine turned the war on its head with surprise attack on southern Russia. CNN. Retrieved Aug 28th, 2024 from https://edition.cnn.com/2024/08/17/europe/ukraine-kursk-russia-attack-explainer-intl/index.html
[3] Reuters. (Aug 30th, 2024). Ukraine says it advances in Kursk region, urges allies help defend air space. REUTERS. Retrieved from Aug 28th, 2024 from https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-it-advances-kursk-region-urges-allies-help-defend-air-space-2024-08-30/
[4] AP News. (Aug, 9th 2024). Russia says troops are battling to push Ukrainian forces back after cross-border incursion in Kursk. AP News. Retrieved Aug 28th, 2024 from https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-kursk-fighting-sudzha-a49c55fc367bcbaed2e95e515bf99b80
[5] Kullab, S. (2024, Aug 8th). Putin accuses Ukraine of a ‘large-scale provocation’ with its raid in southwestern Russia. AP News. Retrieved Aug 28th, 2024 from https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-kursk-border-incursion-e838343b88b2dd9827f5a40fbc5a1db7
[6] Cook, L. (Aug 14th, 2024). Ukraine’s Kursk attack surprised Russia and perhaps some of its backers. AP News. Retrieved Aug 28th, 2024 from https://apnews.com/article/russia-ukraine-incursion-kursk-nato-eu-backers-c400bd59e5a11b5439b92b88914e95a8
[7] Satanovskiy, S. (24 tháng 5, 2023). Who are the Russian volunteers fighting for Ukraine? DW. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://www.dw.com/en/who-are-the-russian-volunteers-fighting-for-ukraine/a-65722771; Dettmer, J. (3 tháng 4, 2024). Ukraine embraces far-right Russian ‘bad guy’ to take the battle to Putin. Politico. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://www.politico.eu/article/the-good-the-bad-and-the-ugly-of-the-ukraine-war/
[8] Heintz, J. & Meldrum, A. (15 tháng 8, 2024). What we know about Ukraine’s surprise push into Russian territory. Associated Press. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-kursk-border-a95d1475daec38067acf010d275c2840
[9] Beebe, G. (20 tháng 8, 2024). The hazards of Ukraine’s incursion into Russia. Responsible Statecraft. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://responsiblestatecraft.org/russia-ukraine/
[10] O’Grady, S., Burianova, T., Stern, D.L.& Dixon, R. (15 tháng 8, 2024). Ukraine offensive in Russia expands beyond Kursk region, soldiers say. The Washington Post. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://www.washingtonpost.com/world/2024/08/15/russia-ukraine-kursk-captured-soldiers/
[11] Beebe, G. (20 tháng 8, 2024). The hazards of Ukraine’s incursion into Russia. Responsible Statecraft. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://responsiblestatecraft.org/russia-ukraine/
[12] Kullab, S. (22 tháng 8, 2024). Poorly trained recruits contribute to loss of Ukrainian territory on eastern front, commanders say. Associated Press. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-new-recruits-pokrovsk-ed2d06ad529e3b7e47ecd32f79911b83
[13] Podolyak, M. [@Podolyak_M]. (16 tháng 8, 2024). Ukraine is not interested in occupying Russian territories. This is obvious. Because #Ukraine [tweet]. Twitter. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://x.com/Podolyak_M/status/1824383798257057840
[14] Ukrainian president says the push into Russia’s Kursk region is to create a buffer zone there. (19 tháng 8, 2024). Associated Press. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-kursk-incursion-bridge-invasion-43d6579c82c24ffc5cfabd99d07c66db
[15] Kullab, S. (15 tháng 8, 2024). Ukraine gambled on an incursion deep into Russian territory. The bold move changed the battlefield. Associated Press. Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-kursk-incursion-gamble-battlefield-e862afd58c65d6d2d5b7b3747423ca4d
[16] Responsible Statecraft (15 tháng 8, 2024). Symposium: What does Ukraine’s incursion into Russia really mean? Truy cập vào 23 tháng 8, 2024, tại https://responsiblestatecraft.org/ukraine-kursk-incursion/
[17] Frederick W. Kagan and Kimberly Kagan. (2024, Aug 12). Ukraine and the Problem of Restoring Maneuver in Contemporary War. Institute for the Study of War. Retrieved August 28, 2024, from https://www.understandingwar.org/backgrounder/ukraine-and-problem-restoring-maneuver-contemporary-war
[18] ISW Press. (2024, Aug 18). Assessing the Significance of the Current Russian and Ukrainian Operations for the Course of the War. Institute for the Study of War. Retrieved August 29, 2024, from https://understandingwar.org/backgrounder/assessing-significance-current-russian-and-ukrainian-operations-course-war
[19] ISW Press. (2024, Aug 18). Assessing the Significance of the Current Russian and Ukrainian Operations for the Course of the War. Institute for the Study of War. Retrieved August 29, 2024, from https://understandingwar.org/backgrounder/assessing-significance-current-russian-and-ukrainian-operations-course-war
[20] ISW Press. (2024, Aug 18). Assessing the Significance of the Current Russian and Ukrainian Operations for the Course of the War. Institute for the Study of War. Retrieved August 29, 2024, from https://understandingwar.org/backgrounder/assessing-significance-current-russian-and-ukrainian-operations-course-war
[21]Liliana Oleniak. (2024, August 27). Russia transfers 30,000 troops from Ukraine thanks to Kursk operation. RBC-Ukraine. Retrieved August 29, 2024, from https://newsukraine.rbc.ua/news/russia-transfers-30-000-troops-from-ukraine-1724759415.html
[22] Olga Tokariuk. (2024, August 19). Ukraine’s gamble in Kursk restores belief it can beat Russia – it requires a Western response. Chatham House – International Affairs Think Tank. https://www.chathamhouse.org/2024/08/ukraines-gamble-kursk-restores-belief-it-can-beat-russia-it-requires-western-response
[23] Olga Tokariuk. (2024, August 19). Ukraine’s gamble in Kursk restores belief it can beat Russia – it requires a Western response. Chatham House – International Affairs Think Tank. Retrieved August 29, 2024, from https://www.chathamhouse.org/2024/08/ukraines-gamble-kursk-restores-belief-it-can-beat-russia-it-requires-western-response
[24] Sinéad Baker. (2024, August 22). Ukraine’s shock invasion of Kursk takes away one of Russia’s biggest advantages and may force it to rethink how this war is fought. Business Insider. Retrieved August 29, 2024, from https://www.businessinsider.com/ukraine-kursk-attack-could-change-war-erode-russia-edge-2024-8
[25] Sinéad Baker. (2024, August 22). Ukraine’s shock invasion of Kursk takes away one of Russia’s biggest advantages and may force it to rethink how this war is fought. Business Insider. Retrieved August 29, 2024, from https://www.businessinsider.com/ukraine-kursk-attack-could-change-war-erode-russia-edge-2024-8
[26] Ben Barry. (2024, August 22). Ukraine’s Kursk offensive: big stakes, big risks for both sides. (n.d.). IISS. Retrieved August 29, 2024, from https://www.iiss.org/online-analysis/military-balance/2024/08/ukraines-kursk-offensive-big-stakes-big-risks-for-both-sides
[27] Sinéad Baker. (2024, August 22). Ukraine’s shock invasion of Kursk takes away one of Russia’s biggest advantages and may force it to rethink how this war is fought. Business Insider. Retrieved August 29, 2024, from https://www.businessinsider.com/ukraine-kursk-attack-could-change-war-erode-russia-edge-2024-8
[28] Sinéad Baker. (2024, August 22). Ukraine’s shock invasion of Kursk takes away one of Russia’s biggest advantages and may force it to rethink how this war is fought. Business Insider. Retrieved August 29, 2024, from https://www.businessinsider.com/ukraine-kursk-attack-could-change-war-erode-russia-edge-2024-8
[29] ISW Press. (2024, June 7). Russian Offensive Campaign Assessment, June 7, 2024. Institute for the Study of War. Retrieved August 29, 2024, from https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-7-2024
[30] Anastasiia, L. (2024, August 15). Six observations—and open questions—on Ukraine’s Kursk operation. Lawfare. Retrieved August 24, 2024, from https://www.lawfaremedia.org/article/six-observations-and-open-questions-on-ukraine-s-kursk-operation
[31] Tim, L., Eve, B., & Allegra, G. (2024, August 18). How Ukraine turned the war on its head with surprise attack on southern Russia. CNN. Retrieved August 22, 2024, from https://edition.cnn.com/2024/08/17/europe/ukraine-kursk-russia-attack-explainer-intl/index.html
[32] Ukraine’s capture of hundreds of Russian conscripts in Kursk region undermines Putin’s war rhetoric. (2024, August 21). France24. Retrieved August 23, 2024, from https://www.france24.com/en/europe/20240820-ukraine-capture-russian-conscripts-kursk-region-undermines-putin-war-rhetoric-pows
[33] Ukraine’s swift push into the Kursk region shocked Russia and exposed its vulnerabilities. (2024, August 16). AP. Retrieved August 24, 2024, from https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-kursk-incursion-putin-1178b99b32b476816db3a48ffa06b11a
[34] Vitalii, H., & Oleksandr, K. (2024, August 12). Kursk attack will pressure Russia and ‘restore justice,’ Zelenskiy says. Reuters. Retrieved August 22, 2024, from https://www.reuters.com/world/europe/downed-ukraine-launched-missile-injures-13-russias-kursk-regional-officials-say-2024-08-11/https://www.reuters.com/world/europe/downed-ukraine-launched-missile-injures-13-russias-kursk-regional-officials-say-2024-08-11/
[35] Pavel, P., Tom, B., & Yuliia, D. (2024, August 15). Ukraine says advance into Russia ‘going well’, creates strategic buffer. Reuters. Retrieved August 22, 2024, from https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-keeps-pounding-kursk-incursion-biden-calls-real-dilemma-putin-2024-08-14/https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-keeps-pounding-kursk-incursion-biden-calls-real-dilemma-putin-2024-08-14/
[36] Olga, T. (2024, August 19). Ukraine’s gamble in Kursk restores belief it can beat Russia – it requires a Western response. Chatham House. Retrieved August 23, 2024, from https://www.chathamhouse.org/2024/08/ukraines-gamble-kursk-restores-belief-it-can-beat-russia-it-requires-western-response
[37] https://edition.cnn.com/2024/08/17/europe/ukraine-kursk-russia-attack-explainer-intl/index.html
[38] Ukraine pushes for long-range strikes as troops advance in Russia. (2024, August 21). The Hill. Retrieved August 23, 2024, from https://thehill.com/policy/defense/4837688-ukraine-advance-kursk-restriction/
[39] https://www.russiamatters.org/news/russia-analytical-report/russia-analytical-report-aug-12-19-2024
[40] Symposium: What does Ukraine’s incursion into Russia really mean? (2024, August 15). Responsible Statecraft. Retrieved August 23, 2024, from https://responsiblestatecraft.org/ukraine-kursk-incursion/
[41] Olga, T. (2024, August 19). Ukraine’s gamble in Kursk restores belief it can beat Russia – it requires a Western response. Chatham House. Retrieved August 23, 2024, from https://www.chathamhouse.org/2024/08/ukraines-gamble-kursk-restores-belief-it-can-beat-russia-it-requires-western-response
[42] Mansur, M. (2024, August 20). Kursk incursion lifts Ukraine’s hopes but some expect ‘nightmare’ in Donbas. Al Jazeera. Retrieved August 23, 2024, from https://www.aljazeera.com/news/2024/8/20/morale-boost-is-colossal-ukraines-incursion-raises-hopes-among-troops
[43] Murray, B. (2024, August 20). Ukraine’s Kursk gambit upends some old assumptions about Russia and the war. CBC NEWS. Retrieved August 22, 2024, from https://www.cbc.ca/news/politics/ukraine-russia-kursk-putin-1.7298943
[44] Kim, B., & Constant, M. (2024, August 16). Ukraine’s Push Into Russia Met Early Success. Where Does It Go From Here? The New York Times. Retrieved August 24, 2024, from https://www.nytimes.com/2024/08/16/world/europe/ukraine-russia-kursk-incursion.html
[45] Murray, B. (2024, August 20). Ukraine’s Kursk gambit upends some old assumptions about Russia and the war. CBC NEWS. Retrieved August 22, 2024, from https://www.cbc.ca/news/politics/ukraine-russia-kursk-putin-1.7298943
[46] Baker, S. (2024, August 22). Ukraine’s shock invasion of Kursk takes away one of Russia’s biggest advantages and may force it to rethink how this war is fought. Business Insider. https://www.businessinsider.com/ukraine-kursk-attack-could-change-war-erode-russia-edge-2024-8
[47]Armbruster, B. (2024, August 23). Diplomacy Watch: Moscow bails on limited ceasefire talks. Responsible Statecraft. https://responsiblestatecraft.org/russia-ukraine-2669010095/
